Saygı ve Minnetle

Bugün Fenerbahçe SPor Kulübü’nün 3 kurucusundan birisi olan Nurizade Ziya Songülen’in 88. vefat yıldönümü

Fenerbahçe Spor Kulübü’nün 3 kurucusundan birisi olan ve başkanlık makamına ilk oturan isim Nurizade Ziya Songülen… Bugün vefatının 88. yılı. Fenerbahçe’yi dönemin tüm zorluklarına rağmen ayakta tutmaya çalışan, Osmanlı’nın son zamanlarında kurtuluşun en büyük mücadelesini veren isimlerden biri… Direnişin sembolü… FenerGundemi.com olarak ilk başkanımıza bir kez daha Allah’tan rahmet diliyor, kendisini sevgi, saygı ve minnetle anıyoruz.

ZİYA SONGÜLEN KİMDİR?

Ziya Bey açık renk saçlı, mavi gözlü, oldukça uzun boyu (1.95 – 2.00 m) ve iri yapısı dolayısıyla, arkadaşları arasında “Fil Ziya” lakabıyla anılmıştır. “Nurizade” namı ise; Tanzimat dönemi Hariciye nazırı olan dedesi Mehmed Nuri Efendi’den kaynaklanmaktadır.

Memuriyeti sıralarında Viyana’ya müfettiş olarak gittiği 1918 yılında tanıştığı konservatuvar mezunu, piyanist Erna Valentin Meyer ile evlenmiştir. Erna Valentin Meyer, Ziya Bey’in ölümünden sonra eşinin yanına defnedilmeyi istediğinden ötürü Müslümanlığı kabul etmiş ve “Esma“ ismini almıştır. Nurizade Ziya Bey, İstiklâl Harbi’nde; Kuvâ-yi Milliye ordularına bir takım finansman sağlaması nedeniyle, o dönemlerde Mustafa Kemal Paşa’nın sempatisini ve dostluğunu kazanmış bir isimdir.

Hatta, Cumhuriyet’in ilan edilmesinin ardından Mustafa Kemal Paşa tarafından Ziya Bey’in siyasi gerekçelerle İstanbul’dan Ankara’ya geçip ikamet etmesi talep edilmiştir. Mustafa Kemal Paşa, Ziya ve Esma Songülen çiftini Ankara’daki evinde ziyaret ettiği sırada kendisine servis yapılırken kullanılan yeşil, altın yaldızlı Limoges fincan takımını çok beğenmiş, Ziya ve Esma (Erna) çifti de jest yaparak bu fincan takımını kendisine hediye etmiştir. Bu fincan takımı uzun yıllar Çankaya Köşkü’nde sergilenmiştir.

Ziya Songülen, 21 Ağustos 1936’da 49 yaşındayken daha önce geçirdiği felç hastalığına bağlı beyin kanaması sonucu hayata veda etmiştir. Kabri, Aşiyan Mezarlığı’ndadır.

FENERBAHÇE’nin Kurucusu
İngiltere’deki yüksek tahsil dönemlerinde futbolu ilk kez burada gördü ve büyük bir ilgiyle takip etti. Tahsilinin ardından İstanbul’a dönüşünde bir futbol takımı kurmak isteğiyle ilk olarak Saint Joseph Fransız Koleji’nden edebiyat muallimi olan Enver Yetiker ile temasa geçti. Bu görüşmeler neticesiyle 1907 yılı baharında Modalı arkadaşlarıyla Fenerbahçe’yi kurdu. Kulübün ilk yıllarında hem aktif olarak defans mevkiinde (daha çok defansın solunda) futbol oynamış hem de tüm masraflarını koşulsuz olarak bizatihi karşılamış ve Fenerbahçe’nin sarı-beyaz renkte olan ilk formalarını İngiltere’den getirtmiştir.

İngiltere’de eğitim gördüğü yıllarda, buradaki futbol kulüplerine bestelenen marşlardan etkilenen Ziya Bey, sipariş üzerine marşlar besteleyen Osmanlı vatandaşı müzisyen Krikor Sinanyan ile anlaşmış ve 1908 tarihinde kayıtlara geçen, notasyonu günümüze kadar ulaşmış olan bu marşı, Fenerbahçe’ye armağan etmiştir. Bahsi geçen bu marş, Türk futbol tarihinde bir takıma bestelenmiş ilk marştır.

Arkadaşları Ayetullah Bey ve Necip Bey ile birlikte futbol takımı kurduklarında: “Ziya Bey 21, Ayetullah Bey 19, Necip Bey ise henüz 17 yaşındadır.” Kulübün, kuruluş ve etkinliğe geçiş dönemlerinde tüm maddi ihtiyaçlarını bizzat kendisi üstlenen Ziya Songülen; başkanlığı döneminde (1907-1908) Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu’nu, o zamanki adıyla “Papazın Çayırı”nı, 17 altın para karşılığında satın almıştır.

Ziya Bey, II. Meşrutiyet öncesi oynanmasının yasak olduğu futbolun, Osmanlı topraklarında gelişmesi saikiyle bir inisiyatif alıp, tüm mesaisinin yalnızca Fenerbahçe Kulübü’ne münhasır olmaması adına; aralarında II. Abdülhamit’in doktoru Cemil Topuzlu’nun da bulunduğu birkaç arkadaşıyla beraber dönemin Futbol Birliği (Lig) işlevini gören “Union Club” idaresini kurdu ve bu nedenle de Fenerbahçe Başkanlığı görevini 1908 yılı sonlarına doğru Ayetullah Bey’e devretti. 1908 sonlarında arkadaşlarıyla birlikte kurduğu bu iştirak sonucunda Fenerbahçe, 1908-1909 sezonunda ilk kez İstanbul Futbol Ligi’ne katıldı Ve daha sonrasında Ziya Bey, 1910 döneminde Fenerbahçe’den istifa etti.